Ashtanga joga i Ajurweda to dwie siostrzane dyscypliny pochodzące z Indii, które mają na celu poprawę zdrowia i dobrostanu na różnych poziomach: fizycznym, emocjonalnym i duchowym. Choć różnią się podejściem i praktyką, obie mają wiele wspólnego, zwłaszcza jeśli chodzi o zrozumienie indywidualnych potrzeb i konstytucji ciała.
W ajurwedzie wyróżniamy 3 główne „doshe”: Vata, Pitta i Kapha. Te doshe są w pewnym sensie „typami ciała”, które opisują również nasze cechy charakteru i ogólne usposobienie. Z kolei Ashtanga joga oferuje dynamiczną praktykę, która może być dostosowana do różnych dosh, pomagając w zbalansowaniu ich i osiągnięciu lepszego stanu zdrowia.
Żywioły w ajurwedzie
W ajurwedzie i jodze mówi się, że nasz wewnętrzny świat jest odzwierciedleniem tego, co dzieje się na zewnątrz. W naszym ciele można zidentyfikować pięć głównych żywiołów, znanych jako vayu: ziemia, woda, ogień, powietrze i eter. Każdy z nich odpowiada za różne aspekty naszego fizycznego i emocjonalnego bytu.
🌎 Ziemia (Vayana-Vayu)
Reprezentuje stabilność i struktury w naszym ciele, takie jak szkielet, mięśnie i stawy. W praktyce Ashtanga jogi, pozycje stojące, które angażują nogi i ręce, akcentują ten element.
🌊 Woda (Apana-Vayu)
Odpowiada za płyny w ciele, takie jak krew czy ślina. Skłony w Ashtanga jogi są związane z tym elementem i mają działanie wychładzające.
🔥 Ogień (Samana-Vayu)
Skupia się na procesach metabolicznych i trawieniu. Pozycje siedzące i skręty w serii Ashtanga jogi akcentują ten element, dodając ciepła i energii.
💨 Powietrze (Prana-Vayu)
Jest wszechobecne i odpowiada za procesy życiowe, takie jak bicie serca. Vinyasa w Ashtanga jogi rozwija tę energię życiową.
🪐 Eter (Udana-Vayu)
Jest obecny w pustych przestrzeniach w ciele, takich jak usta czy płuca. Pozycje końcowe i odwrócone w Ashtanga jogi są związane z tym elementem.
Dosze wg Ajurwedy
W tradycji ajurwedyjskiej mówi się o pięciu żywiołach, czyli vayu, które mieszają się w nas w różnych kombinacjach. Z tego mieszania wyłaniają się trzy główne „doshe”, które można opisać jako nasze indywidualne konstytucje zarówno fizyczne, jak i psychiczne. Brzmi skomplikowanie? Spójrzmy na to bardziej praktycznie!
Celem praktyki Ashtanga jogi jest zatem zbalansowanie tych pięciu żywiołów w naszym ciele, wprowadzając stan równowagi. To holistyczne podejście sprawia, że Ashtanga joga jest nie tylko praktyką fizyczną, ale również duchową i emocjonalną.
Doshe można najprościej opisać jako typy budowy ciała, jednak to uproszczenie, bo doshe obejmują również cechy charakteru i usposobienie.
Vata to kombinacja żywiołów powietrza i eteru
Jeśli jesteś typem Vata, prawdopodobnie jesteś osobą energiczną, szczupłą i dość nerwową.
Pitta to połączenie ognia i wody
Osoby o konstytucji Pitta są zwykle zorientowane na cele, mają bardziej muskularną budowę ciała i są dość zadaniowe.
Kapha to mieszanka ziemi i wody
Jeśli jesteś typem Kapha, prawdopodobnie jesteś spokojny, masz masywną budowę ciała i generalnie jesteś bardziej „wyluzowany”.
Warto zauważyć, że każdy z nas ma w sobie elementy wszystkich trzech dosh, ale zwykle dwie z nich dominują. Na przykład, ja jestem mieszanką Vata i Kapha.
Jakie są Twoje dominujące doshe?
Zrób sobie taki szybki test! Oczywiście najlepiej to sprawdzić u specjalisty ajurwedyjskiego :)
| Budowa ciała | Smukła i szczupła, z trudnem budujesz tkankę mięśniową. | Średnia, zrównoważona budowa z dobrze widocznymi mięśniami. | Szersza, dobrze zbudowana, cechuje się zaokrągleniami |
| Metabolizm | Szybki. Trudno Ci przybrać na wadze. | Zrównoważony. Waga utrzymuje się na stałym poziomie. | Powolny. Masz tendencje przybierania na wadze. |
| Temperatura | Często Ci zimno. Rzadko się pocisz. | Zwykle Ci ciepło. Nosisz koszulkę kiedy inni są jeszcze w bluzach. Łatwo się pocisz. | Umiarkowanie. Nie lubisz zimna i wilgotnych warunków. |
| Apetyt | Różnie. Czasem jesz dużo, czasem potrafisz długo nie jeść i nie podjadać. | Duży. Lubisz jeść i celebrujesz swoje posiłki. Ich regularność jest dla Ciebie ważna. | Umiarkowany ale stabilny. Opuszczenie posiłku nie ma na Ciebie wielkiego wpływu, zwykle jesz późno i lubisz jeść powoli. |
| Uważność | Uczysz się szybko ale równie szybko zapominasz. Cechuje Cię duża kreatywność ale słaba organizacja i terminowość. | Szybko się uczysz i świetnie planujesz. | Możesz się wolniej uczyć, ale jak już się nauczysz to pamiętasz na zawsze. Planujesz metodologicznie. |
| Vata = / 5 | Pitta = / 5 | Kapha = / 5 |
Jak to się ma do Ashtanga jogi?
Ashtanga joga może wpływać na równowagę dosh w różny sposób. Na przykład, szybkie tempo i duża ruchliwość mogą zwiększyć wpływ Vaty, podczas gdy skupienie i współzawodnictwo mogą działać na Pittę. Z kolei spokój i mniejsza aktywność mogą wpływać na Kaphę. Ważne jest, aby nie dopuścić do zbyt dużej dominacji jednej doshy kosztem innych, co może zaburzyć równowagę w ciele.
Dostosowanie praktyki
Mimo, że sekwencja w Ashtanga jogi jest stała, można ją w pewnym stopniu dostosować, aby zrównoważyć poszczególne doshe. Na przykład, Vata naturalnie uwielbia vinyasy i dużą aktywność. Dla Vaty korzystne może być zwolnienie tempa i wydłużenie oddechu. Dla Kaphy skrócenie praktyki może być korzystne, a dla Pitty skupienie do wewnątrz i koncentracja na drishti.
Warto też zauważyć, że zachodnia medycyna również dokonała podziału na typy budowy ciała: ektomorficy, mezomorficy i endomorficy, co ciekawie koreluje z ajurwedyjskimi doshami.
Doshe i Vayu są głęboko zakorzenione w Ajurwedzie i mają bezpośredni wpływ na praktykę Ashtanga jogi. To, co tu przedstawiłam to tylko wierzchołek góry lodowej tego fascynującego tematu.
Jeśli interesuje Cię aspekt jogi i ajurwedy to zachęcam do zapoznania się z:
„The Ayurveda Way” autorstwa Ananta Ripa Ajmera – łączy jogę i ajurwedę w kontekście codziennego życia.
„Ayurveda and the Mind” autorstwa Dr. David Frawley – skupia się na związku między ajurwedą a praktyką jogi dla umysłu.
Więcej wartościowych książek o jodze tutaj a książek o ashtanga jodze tutaj.
Mam nadzieję, że znajdziesz coś dla siebie! 😊💕